فرایند حاشیه‌ای شدن هویت مورد مطالعه: دانشجویان بلوچ دورة تحصیلات تکمیلی

هویت حاشیه‌ای، مفهومی سیال است و با نیروها و شرایط متعددی پیوند دارد و طی فرایندهای مختلف شکل می‌گیرد؛ براین‌اساس، در پژوهش حاضر سعی شده است فرایند و چگونگی ظهور هویت حاشیه‌ای دانشجویان تحصیلات تکمیلی بلوچ مطالعه شود. در این پژوهش، از نظریۀ زمینه‌ای اشتراوس و کوربین استفاده شده است. نمونه‌گیری، براساس دو نوع نمونه‌گیری نظری و هدفمند انجام شده است. مشارکت‌کنندگان تحقیق، دانشجویان بلوچ مقطع ارشد و دکترای دانشگاه‌های دولتی بوده‌اند. از بین این دانشجویان، 4 نفر دانشجوی دکترا و 11 نفر دانشجوی ارشد بوده‌اند. داده‌ها از طریق مصاحبۀ عمیق به‌ دست آمده است. تحلیل داده‌ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داده است که ازنظر مشارکت‌کنندگان، نیروها و شرایطی مانند ناهمسانی و ناهمسازی مذهبی، پذیرش بوروکراتیک ضعیف، دفع دیوان‎سالارانۀ هویت بلوچی، بازنمایی منفی و کلیشه‌سازی رسانه‌ای از هویت بلوچ‌ها، آموزش‌وپرورش، هژمونی فرهنگی و سیاست محو زبانی، مشروعیت‌یافتگی حاشیه‌ای‌شدن، مکانمندی نامطلوب، سوء‌مدیریت مدیران دولتی و سیاستمداران، توسعه‌نیافتگی و محرومیت و ناکارآمدی نیروهای سطح استان، در ظهور هویت حاشیه‌ای نقش دارند. اصلی‌ترین پیامد ظهور هویت حاشیه‌ای ازجمله فرسایش و گسست تعلق به هویت ملی، برجسته‌شدن مرزهای هویتی است.